De hengelsportsector is een van de weinige sectoren die in het coronajaar 2020 een opleving kende. Winkeliers, webshops, verenigingen: allemaal profiteerden ze van deze opleving. Ook de zeehengelsport kende veel nieuwkomers. Martijn Dekkers gaat daarom terug naar de basis om deze groep bij te praten over de beginselen van het zeevissen. In dit nummer deel 2, over hengels, werpmolens en lijn.
Door Martijn Dekkers – foto’s Bram Bokkers
Hengels
Je hengel is je gereedschap om het lood en de onderlijn daar te krijgen waar jij het nodig acht. De meest gangbare lengte voor een strandhengel is ergens tussen de 390 en 500 cm. Een beginnende visser is het beste af met een hengel tussen de 390 cm en 420 cm en liefst niet te stug! Hiermee kun je prima leren werpen en vissen. Ben je wat meer gevorderd dan mag je gerust een langere en stuggere hengel gebruiken. Een ervaren visser werpt hier nu eenmaal gewoon stukken verder mee. Hoe langer je bent, hoe langer je de hengel mag kiezen, maar kies hem zeker niet te lang. Een te lange hengel is echt moeilijk te hanteren en levert meer nadelen dan voordelen op.
Dan bestaat er ook nog een wezenlijk verschil tussen de zomer- en de wintervisserij. Ben je een visser die zich vooral in de zomer aan de waterkant bevindt dan hoef je in de regel niet zo ver te werpen; 50 tot 100 meter is prima. Een korte, lichtere strandhengel is nu meer dan voldoende. Strandfeeders zijn zelfs speciaal voor deze dichtbij-visserij gemaakt, zeker eens naar kijken dus. Vis je vooral in de koudere maanden op vissoorten zoals wijting en schar dan zijn verdere worpen met zwaarder lood vaak wel nodig. Een iets langere en stuggere hengel is dan een betere keuze.
Vragen om problemen
Bij aanschaf van hengels wordt er vaak een vergissing gemaakt: te veel wordt gekeken welke hengels er bij een ander op de steun liggen. Uiteraard is dat wel een goede graadmeter voor welke hengels er op het moment populair zijn, maar het is vragen om problemen. Een hengel moet je passen, net als een kledingstuk. Is je kleding te groot, te klein of zit het om een andere reden niet lekker dan verdwijnt het in de kast.
Dijkhengels!
We spreken eigenlijk altijd over strandhengels en nooit over dijkhengels. Wanneer ik iets zou moeten toevoegen aan het, toch al veel te grote, aanbod aan hengels dat nu op de markt is zou ik een stevige dijkhengel toevoegen. Het vissen vanaf een dijk vraagt nu eenmaal om een hengel met andere eigenschappen dan voor het vissen vanaf het strand. Binnen het aanbod dat je nu ziet op de markt zijn er slechts enkele hengels echt geschikt voor het stevigere werk vanaf de dijk. Er zijn dan ook nog een paar hengels waar het ‘wel mee kan’ en de rest zijn allemaal waardeloos voor deze visserij.
Onder het stevigere werk vanaf de dijk verstaan we grote, sterke vissen zoals haaien, roggen, zeebaarzen of gullen. Je hebt hier te maken met harde stromingen, rotspartijen en andere obstakels. ‘Rough grounds & rotten bottoms’ zouden de Engelsen zeggen. Vooral dit laatste is de reden om een stevige hengel te kiezen. Wie op het strand een goede vis haakt, kan er van uit gaan dat deze zich haast nergens in vast kan zwemmen, geduld wordt nu beloond. Vanaf de dijk hoor je optimaal de controle te houden over een flinke vis en dat gaat enkel door de druk zo hoog mogelijk te houden! Wie vanaf de dijk goed te werk wil gaan moet dan ook niet bang zijn met zwaar materiaal te vissen; ik heb al heel wat vissen zien verdwijnen voor ze überhaupt in zicht kwamen, puur omdat er met te lichte hengels gevist werd. Controle is alles! Je hengel dient hier 450 cm tot 500 cm lang te zijn met een werpgewicht van minimaal 200 gram. Zelf vis ik met hengels die 250 gram aankunnen en de aanschaf van een hengel met nog meer body staat al in de planning. Strak en robuust zijn de sleutelwoorden voor succes vanaf de dijk.
Wie stopt met binnendraaien bij obstakels verliest zijn materiaal!
Het is erg moeilijk om te zeggen welke hengels goed zijn voor het vissen vanaf een dijk, ik ken ook niet alle strandhengels. Duidelijk is wel dat deze vaak uit landen komen waar ze veel meer ervaring hebben met vissen vanaf de rotsen dan dat wij hebben. Zo hebben we naast de bekende merken als Shimano, Zziplex, Daiwa, Penn ook merken als Cinnetic en Vercelli met mooie hengels in het pakket die uitermate geschikt zijn voor deze visserij.
Ga je vanaf een dijk vissen op meer gangbare soorten zoals bot, wijting en schar dan kun je prima uit de voeten met een normale strandhengel. Je zult wel eens een lijntje verspelen vanwege vastzitten, maar deze vissoorten duiken niet de obstakels in. Wel dien je stevig door te draaien zodat je lood ruim over de obstakels binnen gehaald wordt. Maak niet de fout onderweg te stoppen met draaien om te voelen of er een vis aan de lijn zit. Wie stopt met binnendraaien bij obstakels verliest zijn materiaal! In de betere hengelsportzaken kun je meerdere hengels vasthouden en er zelfs even buiten mee ‘oefenen’ voor je deze aanschaft. Maak daar gebruik van.
Werpmolens
Over werpmolens hoef je niet heel veel te discussiëren, deze moeten een hoge inhaalsnelheid hebben en een goede, betrouwbare slip. Met de inhaalsnelheid van je werpmolen wil ik eigenlijk zeggen: hoeveel lijn je binnendraait in één omwenteling van je slinger, liefst ergens rond de 100 cm.
Onderverdeeld in stappen vraag je je eerst af waar je de werpmolen voor gebruikt. Vis je vooral op geringe afstanden en op zoutwaterkanalen dan heb je aan een maat 4000 – 6000 werpmolen genoeg. Daar kan voldoende lijn op en vist erg prettig onder de lichtere hengels die we hier gebruiken. Mijn eigen Daiwa Ballistics 4000 zijn bijvoorbeeld niet erg groot, maar het zijn super werpmolentjes, zoutwaterbestendig en met een uitermate goede slip. Wel in de duurdere range, maar hun geld wel waard. Vis je verder weg of in obstakelrijk water, kies dan een maat 8000-10000 of zelfs een 14000 werpmolen. Deze zijn krachtig en halen veel lijn binnen. Voor de grotere werpmolens gebruik ik graag de Shimano Ultegra’s. Alles aan deze werpmolen is betrouwbaar, van de slip tot de service – mocht er toch iets mis zijn. Penn brengt ook erg goede werpmolens op de markt, de Surfblaster is bijvoorbeeld een echt werkpaard en bij veel zeevissers in gebruik. Let wel op de maatvoering die bij elk merk weer anders kan zijn. Vraag je hengelsportwinkelier om advies in deze.
Omdat er vaak flinke krachten op de werpmolenspoel en zijn as komen te staan, hebben alle zeewaardige werpmolens een dikke as. Controleer dat. Dan de term ‘zoutwaterbestendig’. Dit is eigenlijk meer een verkooppraatje, want alle werpmolens hebben onderhoud nodig! Zoutwaterbestendige werpmolens houden het wel een stuk langer uit, bijvoorbeeld door gesealde lagers, maar zonder onderhoud redden ook deze het geen jaren. Veel onderhoud hoeft dat overigens niet te zijn. Na iedere sessie afspoelen met lauw water helpt al echt. Velen nemen ze na het vissen mee onder de douche, kan prima. Spoel ze even af en zet ze op een handdoek te drogen, de spoel liefst apart van de werpmolen. Wie echt zuinig wil zijn op zijn werpmolens laat ze eens per jaar of twee jaar nakijken en onderhouden.
De vislijn is wellicht de belangrijkste schakel tijdens het vissen
Lijnen
Nu we weten waar we op moeten letten bij de aanschaf van een hengel en werpmolen zijn we toegekomen aan de lijn. De vislijn is wellicht de belangrijkste schakel tijdens het vissen, deze dient dus uitermate betrouwbaar te zijn. We kennen meerdere soorten vislijn en die bestaan er ook nog eens in meerdere uitvoeringen én maten. In de winkel is de keuze dan ook reuze, maar ook verwarrend.
Vislijnen kunnen gemaakt worden van verschillende materialen. Om jullie een berg aan niet relevante informatie te besparen zal ik twee soorten vislijn bespreken: gewone nylon vislijn en gevlochten vislijn. Alle andere vislijnen zoals dacron, fluorocarbon, kevlar zijn voor onze visserij minder interessant, alleen voor het vervaardigen van onderlijnen zijn ze nuttig, maar daarover meer in een volgend deel.
Nylon
Haast iedere visser is begonnen met vissen met een nylon vislijn. En terecht, nylon is in de meeste gevallen nog steeds een prima keuze, voor een beginnend vissers zelfs de beste keuze en ook niet duur; voor tien euro heb je al voldoende lijn om een werpmolen te vullen.
Nylon heeft twee grote voordelen: de gladde structuur waardoor de werpeigenschappen beter zijn dan bij andere lijnen, en de schuurbestendigheid. Het allergrootste voordeel is echter dat het rek heeft. Afhankelijk van de lijn kun je rekenen op een rek tussen de 10% en de 20%. Dat wil zeggen dat je iedere meter lijn kunt uitrekken tot 110 cm tot 120 cm. Deze rek zorgt voor een soort schokdemper wanneer je een of meerdere vissen binnenhaalt. Zo komt er minder druk op de haak te staan en scheurt de haak minder snel uit de bek. Dit is erg belangrijk wanneer je met redelijk stijve hengels vist.
Voor de standaard zeevisserij is een nylon lijn met een diameter van 30/00 tot 35/00 een prima keuze. Je hebt dan een lijn met een trekkracht van rond de 10 kilogram, sterk genoeg om je lood weg te zetten en iedere vis binnen te halen. Je hebt bij deze dikte ook geen voorslag nodig, lastige knopen leggen aan de waterkant is er dan ook niet bij. Ben je wat meer gevorderd, dan kun je overstappen naar dunnere diameters zoals 22/00 tot 25/00, maar dan hoort daar wel een voorslag bij.
Dyneema
Een andere, veel gebruikte lijn is een gevlochten vislijn, zoals dyneema. Dyneema is een supersterke, soepele kunststofvezel met een erg laag soortelijk gewicht. De dyneema vislijnen bestaan uit meerdere strengen dyneema die in elkaar gevlochten zijn, wat het nóg sterker maakt. Dyneema vislijnen kunnen super dun gekozen worden. Eentje met een trekkracht van 10 kg komt neer op een diameter van ongeveer 12/00 tot 15/00 mm. Dat er geen rek op zit wordt ook bestempeld als voordeel, maar dat ligt ook een beetje aan de visserij. Vis je met kunstaas dan is het inderdaad beter om zonder rek te vissen. Je zet de haak vele malen krachtiger. Vis je op erg grote afstanden – ook dan is een lijn zonder rek een must. Het nadeel van een dyneema lijn is dat deze niet schuurbestendig is. Wanneer de lijn een rots of mossel raakt knapt deze snel. Een voorslag is dus geboden.
Lijn neemt water op
Nylon lijn neemt water op. Een natte lijn is daarom zwakker en ook zwaarder dan droog nylon, tot wel 10%. Fluorocarbon, vaak gebruikt als voorslag of voor onderlijnen, neemt slechts gering water op en behoudt zo goed als alle trekkracht onder natte omstandigheden.
Mocht je een dyneema vislijn willen aanschaffen, laat je dan zeker goed informeren, er zit nogal wat verschil tussen de lijnen. Als eerste kijk je naar de visserij die je gaat beoefenen. Vis je vanaf de kant dan moet je ver werpen, je bent nu dus gebaat bij een ronde en gladde lijn. Hoe ronder en gladder, des te verder je werpt en hoe minder stroming de lijn vangt.
In principe kun je de visserij in tweeën delen opsplitsen: de kant- en de bootvisserij en de kunstaasvisserij, beide vragen ze om een ander type dyneema lijn. Wanneer je vanaf de kant op de bodem vist wil je vaak ver werpen, je lijn dient dus mooi rond en zo glad mogelijk te zijn, maar ook nog redelijk schuurbestendig. Een dyneema lijn zoals de Berkley Fireline of Black Velvet is een prima, betaalbare keuze voor deze visserij. Vis je vaker vanaf de kant dan kies je voor de gladdere en rondere Fireline. Vis je meer vanaf de boot dan kies je beter de iets sterkere Black Velvet. Je hoeft dan immers geen tientallen meters te werpen.
Voor de kunstaasvisserij is een perfect ronde en super gladde lijn een groot voordeel. Het werpt ver, snijdt door het water, zodat je kunstaas mooi rechtlijnig binnen gevist kan worden en het vangt heel weinig stroming. Een lijn zoals de Daiwa J Braid X8 is een topper voor deze discipline. Het enige nadeel aan dergelijke lijnen is de prijs en de schuurbestendigheid. Voor dat laatste is ook hier een voorslag het beste.
Voor beide vislijnen – nylon of gevlochten lijn – geldt dat een felle kleur vele malen beter te volgen is dan een minder opvallende kleur. Het volgen van je lijn is vooral belangrijk wanneer je met kunstaas vist of vist op grotere vissoorten. Je wilt namelijk wel weten waar je kunstaas of een grote vis zich in het water bevindt. Hier kun je dan op inspelen. Tenslotte nog dit: alle vislijnen, ook de kleinste afgeknipte stukjes, dien je op te ruimen. Dieren zoals vissen, ratten en vogels kunnen erin verstrikt raken en dood gaan, zeker wanneer je lijnen compleet met haak en aas laat slingeren.
Dit artikel is afkomstig uit Beet 3 van 2021. Wil je op de hoogte blijven van de nieuwste technieken en materialen voor het vissen aan en op zee, neem dan een abonnement op Beet. Een abonnement op Beet vind je hier: shop.beet.nl/category/abonnementen/.
